Pnącza to rośliny, które mogą szybko odmienić wygląd naszego ogrodu, tworząc zielone ściany, osłaniając nieestetyczne elementy czy dekorując pergole i trejaże. Szczególnie cenne są gatunki wieloletnie, które po jednokrotnym posadzeniu będą cieszyć oko przez wiele sezonów. W tym artykule przyjrzymy się najpopularniejszym szybko rosnącym pnączom wieloletnim, które sprawdzą się w polskich warunkach klimatycznych, oraz podpowiemy, gdzie najlepiej je sadzić.
Dlaczego warto sadzić szybko rosnące pnącza w ogrodzie?
Pnącza wieloletnie to prawdziwe skarby w ogrodnictwie, oferujące liczne korzyści przy stosunkowo niewielkim nakładzie pracy. Szybko rosnące gatunki pozwalają w krótkim czasie osiągnąć spektakularne efekty dekoracyjne, zmieniając całkowicie charakter przestrzeni.
Do głównych zalet szybko rosnących pnączy należą:
- Błyskawiczne maskowanie nieestetycznych elementów ogrodu (płoty, mury, kompostowniki)
- Tworzenie naturalnych ekranów zapewniających prywatność
- Ochrona budynków przed przegrzaniem w lecie
- Redukcja hałasu dochodzącego z ulicy
- Możliwość szybkiego utworzenia zielonych ścian i tuneli
- Wzbogacenie ogrodu o pionowy wymiar roślinności
Wiele szybko rosnących pnączy dodatkowo zachwyca obfitym kwitnieniem, a niektóre wydzielają przyjemny zapach, przyciągając przy tym pożyteczne owady i motyle, co sprzyja bioróżnorodności ogrodu.
Najpopularniejsze szybko rosnące pnącza wieloletnie
Wiciokrzew (Lonicera)
Wiciokrzew, zwany również caprifolium lub suchodrzewem, to jedno z najszybciej rosnących pnączy. Wiciokrzew Heckrotta (Lonicera x heckrottii) oraz wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum) mogą przyrastać nawet 2-3 metry rocznie. Te pnącza zachwycają intensywnie pachnącymi, rurkowatymi kwiatami w odcieniach różu, czerwieni i żółci, które pojawiają się od czerwca do września.
Wiciokrzewy najlepiej rosną w miejscach słonecznych lub półcienistych, w żyznej, przepuszczalnej glebie. Doskonale nadają się do obsadzania pergoli, altan i ogrodzeń. Ich słodki zapach jest szczególnie intensywny wieczorami, co czyni je idealnymi roślinami w pobliżu miejsc wypoczynku.
Glicynia (Wisteria)
Glicynia, nazywana również wisterią, to imponujące pnącze o spektakularnych, zwisających kwiatostanach w kolorze fioletowym, różowym lub białym. Glicynia kwiecista (Wisteria floribunda) oraz glicynia chińska (Wisteria sinensis) mogą przyrastać 1-2 metry rocznie, osiągając z czasem nawet 10-15 metrów wysokości.
Glicynia wymaga słonecznego stanowiska i żyznej, przepuszczalnej gleby. Ze względu na swoją siłę wzrostu potrzebuje solidnych podpór. Idealnie nadaje się do obsadzania pergoli, altan i ścian budynków wyposażonych w mocne konstrukcje wspierające. Kwitnie najobficiej na pędach, które miały zapewnione pełne słońce w poprzednim sezonie.
Uwaga: Glicynia jest bardzo silnym pnączem i z czasem może uszkodzić słabsze konstrukcje. Nie należy sadzić jej przy delikatnych trejaż.
Rdestówka Auberta (Fallopia aubertii)
Rdestówka Auberta, znana również jako rdest Auberta, to absolutny rekordzista szybkości wzrostu wśród pnączy. W ciągu sezonu może przyrosnąć nawet 5-6 metrów! Tworzy gęstą masę drobnych, zielonych liści, a pod koniec lata pokrywa się drobnymi, kremowobiałymi kwiatami zebranymi w puszyste wiechy.
Rdestówka jest niezwykle odporna na trudne warunki i zadowoli się praktycznie każdym stanowiskiem i glebą. Doskonale nadaje się do szybkiego maskowania dużych powierzchni, jak mury czy wysokie ogrodzenia. Należy jednak kontrolować jej wzrost, gdyż ma tendencję do ekspansywnego rozrastania się i może zdominować mniejsze rośliny.
Winobluszcz (Parthenocissus)
Winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata) i winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) to pnącza, które mogą przyrastać 2-3 metry rocznie. Ich główną ozdobą są liście przybierające jesienią spektakularną, ognistoczerwoną barwę. Winobluszcz pięciolistkowy tworzy przylgi, dzięki którym wspina się samodzielnie po murach i drzewach.
Winobluszcze są niezwykle odporne na trudne warunki miejskie, zanieczyszczenia i suszę. Mogą rosnąć zarówno w słońcu, jak i w cieniu. Doskonale nadają się do obsadzania ścian budynków, murów i ogrodzeń. Jesienią stanowią jeden z najpiękniejszych akcentów kolorystycznych w ogrodzie.
Powojnik (Clematis)
Wśród powojników wyróżniają się szczególnie szybkim wzrostem odmiany z grupy Viticella oraz Montana. Powojnik górski (Clematis montana) może przyrastać nawet 3-4 metry rocznie, obsypując się wiosną masą drobnych, białych lub różowych kwiatów.
Powojniki preferują stanowiska słoneczne lub półcieniste, z chłodnym podłożem. Wymagają żyznej, przepuszczalnej gleby o lekko zasadowym odczynie. Doskonale nadają się do obsadzania pergoli, trejaży i ogrodzeń. Kluczem do sukcesu w uprawie powojników jest zasada: „głowa w słońcu, stopy w cieniu” – górna część rośliny powinna mieć dostęp do słońca, podczas gdy podstawa powinna być zacieniona.
Bluszcz pospolity (Hedera helix)
Bluszcz pospolity to zimozielone pnącze, które w sprzyjających warunkach może przyrastać 1-2 metry rocznie. Tworzy przylgi, dzięki którym wspina się samodzielnie po murach i drzewach. Jego główną ozdobą są ciemnozielone, błyszczące liście, często o dekoracyjnym, pstrym ubarwieniu, które pozostają na roślinie przez cały rok.
Bluszcz najlepiej rośnie w półcieniu lub cieniu, w żyznej, wilgotnej glebie. Doskonale nadaje się do obsadzania ścian budynków, murów i pni drzew. Jest jednym z niewielu pnączy, które dobrze rosną nawet w głębokim cieniu, co czyni go niezastąpionym w zacienionych częściach ogrodu.
Gdzie i jak sadzić szybko rosnące pnącza?
Wybór odpowiedniego miejsca i prawidłowe posadzenie to klucz do sukcesu w uprawie szybko rosnących pnączy.
Idealne lokalizacje dla pnączy
- Pergole i altany – glicynia, wiciokrzew, powojnik
- Ściany budynków – winobluszcz, bluszcz, rdestówka (z solidnymi podporami)
- Ogrodzenia i płoty – powojnik, wiciokrzew, rdestówka
- Trejaże i kratki – powojnik, wiciokrzew
- Nieestetyczne elementy ogrodu – rdestówka, winobluszcz
Wskazówki dotyczące sadzenia
Przy sadzeniu szybko rosnących pnączy warto pamiętać o kilku zasadach:
- Dołek do sadzenia powinien być 2-3 razy szerszy od bryły korzeniowej rośliny
- Sadzić roślinę ok. 30-40 cm od podpory, aby ułatwić dostęp wody do korzeni
- Po posadzeniu obficie podlać i ściółkować podłoże korą lub kompostem
- W pierwszym roku po posadzeniu regularnie nawadniać, zwłaszcza w okresach suszy
- Zapewnić solidne podpory dla silnie rosnących gatunków (glicynia, rdestówka)
Pamiętaj: Szybko rosnące pnącza często potrzebują regularnego przycinania, aby utrzymać je w ryzach i zapobiec nadmiernemu rozrastaniu się.
Jak pielęgnować szybko rosnące pnącza?
Pielęgnacja szybko rosnących pnączy wieloletnich nie jest skomplikowana, ale wymaga regularności. Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne decydują o zdrowiu i obfitym kwitnieniu tych roślin.
- Regularne podlewanie, szczególnie w pierwszych latach po posadzeniu i podczas suszy
- Nawożenie wiosną nawozem wieloskładnikowym dla roślin kwitnących
- Coroczne przycinanie, aby kontrolować wzrost i stymulować kwitnienie
- Usuwanie obumarłych lub uszkodzonych pędów
- Zabezpieczanie wrażliwszych gatunków na zimę (np. glicynia)
Różne gatunki pnączy wymagają odmiennego podejścia do cięcia. Powojniki grupy Montana i Viticella przycina się lekko po kwitnieniu, glicynię dwukrotnie – latem i zimą, a wiciokrzew najlepiej formować po głównym okresie kwitnienia. Bluszcz i winobluszcz wymagają jedynie cięcia kontrolnego, aby nie przekraczały wyznaczonych granic.
Szybko rosnące pnącza wieloletnie to doskonały sposób na szybkie zazieleninie ogrodu i uzyskanie efektownej dekoracji. Dzięki różnorodności gatunków i odmian, każdy ogrodnik znajdzie pnącze idealne do swoich potrzeb i warunków. Wybierając odpowiednie rośliny i zapewniając im właściwą pielęgnację, możemy cieszyć się ich pięknem przez wiele lat, obserwując jak z roku na rok stają się coraz bardziej okazałe i bujne.